Individuele rondreizen Costa Rica

Wij nemen deel aan volgende beurzen:


2,3,4 en 8,9,10 november Living Today Roeselare


29 november - 02 december Holiday Expo Gent


9 -12 januari Jaarbeurs Utrecht


24,25,26 januari Vakantiesalon Antwerpen

DAG 1 BRUSSEL – SAN JOSÉ

U vliegt per reguliere lijnvlucht naar San José. In de loop van de vooravond zal u landen op Juan Santamaría International Airport. Na de oppik van uw bagage ontmoet u onze lokale vertegenwoordiger, die u staat op te wachten in de aankomsthal. Men voert u naar uw eerste hotel in San José.


DAG 2 SAN JOSÉ – POÁS VULKAAN – LA PAZ – SAN JOSÉ (O)

Vrije dag of vandaag kan u een daguitstap naar Poás Vulcano National Park, Doka Estatte koffieplantage en La Paz Waterfall Gardens maken. Op de koffieplantage, kan u een rondleiding doen met een gids. Probeer hier zeker de Costa Ricaanse specialiteit: Gallo Pinto. Daarna rijdt u verder richting Poás Vulcano National Park. Men zegt dat de krater van de Poás vulkaan wordt beschouwd als de grootste actieve krater in de wereld. Langs de randen stijgen zwavelpluimen op. Een adembenemend uitzicht! Via een wandelpad door het park kan u naar Lake Botos, een meer dat zich heeft gevormd in een uitgedoofde vulkaan. De omgeving is de thuisbasis van vele vogels zoals kolibries, tangaren, grijze lijster en de befaamde quetzal. U eindigt deze dag met een bezoek aan de watervallen en tuinen van La Paz, een zeer verzorgd complex waar u eventueel uitgebreid kan lunchen. U kan hier een hele namiddag vertoeven. U vindt hier onder andere een serpentarium (slangen), ranarium (kikkers), vlindertuin, ... Daarnaast is ook een wandeling naar de 5 prachtige watervallen niet te missen, elke waterval heeft zijn eigen platform dat te bereiken is via trappen. U start helemaal bovenaan en zoekt uw weg naar beneden.Deze excursie is apart bij te boeken.


DAG 3 SAN JOSÉ – BRAULIO CARRILLO NATIONAL PARK – TORTUGUERO NP (O-L-D)

Vroeg in de ochtend wordt u opgehaald om in het gezelschap van een Engelssprekende gids (seat-in bus) naar één van de mooiste nationale parken van Costa Rica te gaan, Tortuguero National Park. U reist langs het Braulio Carrillo Cloud Forest National Park en passeert eveneens één van de grootste bananenplantages van het land. Tijdens de rit zal u de verschillen in klimaat, landschap en temperatuur al meteen opvallen. In Matina (inscheepplaats) gaat de reis per boot verder richting uw hotel. Tijdens de kalme boottocht ziet u langs het water al heel wat apen, krokodillen en vele prachtige vogels. Tortuguero National Park beslaat 19.000 ha van de lagunekust in het noorden van het land. Het bestaat uit een netwerk van kanaaltjes en meren die bevaarbaar zijn. Tussen juni en oktober nestelt hier de groene zeeschildpad, met een beetje geluk kunt u de zeeschildpadden zien die hier aan land komen om hun eieren te leggen. In de namiddag gaat u samen met de gids naar het dorpje Tortuguero en bezoekt er het Green Turtle Information Center, hier krijgt u meer informatie en een beter zicht op het leven van de zeeschildpad. Avondmaal in uw hotel.

DAG 4 TORTUGUERO NP (O-L-D)

In de vroege ochtend kan u samen met uw gids een boottocht maken doorheen het Nationale Park om tropische vogels, waterslangen, kaaimannen, alligators, toekans, papegaaien, schildpadden en apen te observeren. In kleine boten vaart u over de smalle riviertjes langs het regenwoud. We raden aan om deze tocht in de vroege ochtend te maken, zodat u kan genieten van de rust en de aanwezigheid van de vele dieren in deze prachtige omgeving. Lunch wordt geserveerd in uw hotel. In de namiddag heeft u voldoende tijd om te genieten van de faciliteiten van de lodge. Avondmaal in uw hotel.

  • Behalve de ingang tot het nationale park en de eventuele nachttour in het schildpaddenseizoen, zijn alle activiteiten (zonder gids) en maaltijden in Tortuguero inbegrepen. Dankzij de inbegrepen wandel- en boottochten ontdek je in enkele dagen de bijzondere fauna en flora van Tortuguero.

Deze begeleide excursies gaan door in groepjes van max. 16 personen.

Richtprijzen mogelijke excursies:

  • 35 USD p.p. voor schildpaddentour (‘s nachts), inclusiefvervoer. (half juli t.e.m. oktober)
  • 35 USD p.p. voor geleide kajaktocht door de kanalen van het nationaal park (ca. 2 uur)
  • 15 USD p.p. entreegeld Np Tortuguero.


DAG 5 TORTUGUERO NP – LA FORTUNA / ARENAL (ca. 140KM) (O-L)

Na het ontbijt neemt u de boot terug naar het vasteland. De bus zal u staan op te wachten in Matina. Onderweg stopt men eerst nog om de lunch te nuttigen, daarna brengt men u naar de plaats waar u de huurauto in ontvangst zal nemen. Een mooie rit van ongeveer 3 uur via fruitplantages en kokosbomenplantages, door de bergen en langs mooie kleine dorpjes brengt u naar één van de meest bekende vulkanen ter wereld, de Arenal vulkaan. De Arenal vulkaan ligt in het beschermde Parque Nacional Volcán Arenal. Het park omvat de Arenal en de kleinere Chato vulkaan, en bestaat voor de rest uit tropisch regenwoud. Onder het groene bladerdak groeien vele plantensoorten en maar liefst 75 procent van de 850 vogelsoorten inCosta Ricakun je hier zien rondfladderen. Andere bewoners van het woud zijn kapucijnaapjes, herten en slangen. In het park liggen verschillende wandelroutes en hoe dichter je bij de vulkaan komt, hoe spectaculairder het wordt. De berg rommelt en er komt een pluim rook uit de krater. Met een beetje geluk ben je ’s avonds zelfs getuige van een kleine eruptie, waarbij de lava naar beneden stroomt en brokstukken in de lucht worden geschoten.


DAG 6 ARENAL VOLCANO NATIONAL PARK EN WARMWATERBRONNEN (O)

Wandel op paden van gestolde lava of doorkruis te paard het regenwoud. Er zijn heel activiteiten die u in en rond Arenal kan doen. Geniet van het mooie uitzicht op de Arenal vulkaan, die 1633m boven de zeespiegel uitsteekt en een kraterdiepte heeft van 140 meter. In de avond kan een bezoek worden gebracht aan de warmwaterbronnen van Tabacon, die ontstaan in de vulkaan. Deze baden, compleet met waterval, thermisch minerale zwembaden en exotische ecologische tuinen zijn een goed idee tot ontspannen.

Activiteiten in Arenal:

- Verschillendewandelpadenlangs donkere lavavelden en uitkijkposten, dit zijn meestal eenvoudige wandelpaden of senderos.

-Skytram: maak een ritje met de moderne, open kabelbaan en geniet van het prachtige uitzicht op de Arenal vulkaan en het meer.

-Skywalk of hangende bruggen: een bijzondere ervaring waarbij u een wandeling maakt door het regenwoud over paden en vrij hangende voetgangersbruggen. Deze bruggen variëren in lengte van circa 50 tot 100 meter. De wiebelende bruggen hangen hoog boven de ravijnen. U heeft afwisselend uitzicht op de jungle, de vulkaan en het meer.

-Canopy Tour: afdalen via zwevende kabels zoals een moderne Tarzan.

-Vogelobservatiein Cano Negro Wildlife Refuge

-Rafting: zie excursies voor meer info

- WarmtebronnenMet al die vulkanische activiteit is het niet raar dat het in de regio rondom de Arenal stikt van de natuurlijke warmtebronnen. En na een hele dag sjouwen door het nationale park is er geen betere plek om bij te komen dan in het warme water vol mineralen. Neem plaats in een van de natuurlijk gevormde waterpoelen en geniet van het suizen van de watervallen, de serene rust en de prachtige omgeving. Is een plons in het warme water niet genoeg? Laat je dan verwennen bij één van de spa’s. Je kunt jezelf bijvoorbeeld laten inpakken met vulkanische modder of gescrubt worden met een mengsel van kokos en koffie. Nabij La Fortuna liggen de warmtebronnen Baldi, Ecotermales en Tabacon.

- FortunawatervalDe prachtige Fortunawaterval ligt zes kilometer buiten La Fortuna en bevindt zich temidden van het prachtige regenwoud. Om bij de waterval te komen moet je een flinke afdaling maken: Meer dan 200 traptreden leiden je in 20 minuten naar de voet van de waterval. Maar dat is het meer dan waard. Onderweg kom je door een prachtig woud en eenmaal beneden is het uitzicht verbluffend mooi. De waterval stort maar liefst 75 meter naar beneden en komt terecht in een helderblauwe waterpoel. Neem zwemkleding en een handdoek mee om een plons in het koele water te maken, of ga picknicken langs de kant. Voor het bezoeken van de waterval wordt een bescheiden entreeprijs gevraagd, die weer wordt gebruikt om de omgeving te onderhouden. Ook leuk: Je kunt een bezoek aan de waterval combineren met een tochtje op de rug van een paard. In La Fortuna zitten verschillende bureautjes die dit voor je kunnen regelen.

Richtprijzen mogelijke excursies:

  • Inkom Parque Nacionál Volcan Arenal: 15 USD p.p. (exclusief transport).
  • Entreegeld El Silencio Trail: 10 USD p.p.
  • Inkom Ecoternales warmwaterbronnen: 40 USD p.p.
  • Inkom waterval: 10 USD p.p.



DAG 7 ARENAL – MONTEVERDE (ca. 178km) (O)

Via een mooie weg rijdt u naar Monteverde Nationaal Park. Dit particuliere natuurreservaat ligt op 1.500 tot 1.800 meter hoogte, het is een plek voor superlatieven: de sfeer is fantastisch, de natuur grandioos. De aantrekkingskracht schuilt in het nevelwoud met zijn veelzijdige fauna en flora. Rond 1950 vestigden zich hier enkele Noord-Amerikaanse quakerfamilies, wat het begin was van het uitgestrekte dorp Monteverde. Er leven maar liefst 400 vogelsoorten en er groeien ongeveer 2.500 plantensoorten in dit gebied. U treft er maar liefst 400 soorten orchideeën aan die zich door de bomen slingeren in de mooiste kleuren.


DAG 8 MONTEVERDE (O)

Vandaag kan u het Monteverde Cloud Forest Reserve bezoeken. Met een beetje geluk kan u hier de zeldzame quetzal vogel spotten. Maak een mooie wandeling over de hangbruggen, die tussen de toppen van de hoge bomen van het regenwoud hangen. Indien u het park het liefst alleen zou willen verkennen, kan u in het bezoekerscentrum kaarten en plannetjes kopen en zo zelf op ontdekking gaan in het nevelwoud. De populairste wandelroute is de Triangulo, goede wandelschoenen zijn een must. Of u kan een bezoek brengen aan het serpentarium waar u meer dan 20 verschillende soorten inlandse kikkers en amfibieën, waaronder de roodoogmakikikker en de kleurrijke pijlgifkikker, kan zien. U kan ook ‘s avonds onder begeleiding van een gids een wandeling maken. Als het donker is komen heel wat ander dieren tevoorschijn die u overdag niet altijd kan zien. Denk maar aan stekelvarkens, slangen, tarantula’s en kikkers. Alleen al de geluiden en de duisternis geven de avondwandeling een extra dimensie. Via het hotel kan u onder andere deze Night Tour boeken. Andere activiteiten in Monteverde zijn een bezoek aan het Santa Elena woud, vogelobservatie, bezoek aan de vlindertuin of de kaasfabriek gaan bekijken. Voor zij die actiever willen zijn, kunnen hier: paardrijden, canopy, skywalk of sky trek gaan doen.

Richtprijzen mogelijke excursies:

  • Entreegeld Santa Elena-reservaat: 14 USD p.p.
  • Entreegeld Monteverde-reservaat: 20 USD p.p.
  • Skywalk: 35USD p.p.
  • Canopy Tour: 50USD p.p.



DAG 9 MONTEVERDE – TÁRCOLES RIVER – MANUEL ANTONIO (ca. 199km) (O)

Op ongeveer 3,5 uur rijden van Monteverde (via de Pan American Highway) ligt Manuel Antonio. Tijdens de rit raden wij u aan om even te stoppen aan de brug in Jaco. Hier kan u vanop de brug meerdere grote Amerikaanse krokodillen in hun natuurlijke habitat aanschouwen langs de Tárcoles rivier. U kan alsook op deze rivier een boottocht tussen de mangrovewouden maken en zo tal van mooie grote dieren zien. In de namiddag bereikt u Manuel Antonio.

HetManuel Antonio National Parkbehoort tot de kleinste natuurreservaten van Costa Rica, maar heeft ondanks zijn formaat een enorme aantrekkingskracht op toeristen. Dat is niet gek, want op zijn bescheiden 20 vierkante meter vind je én een prachtig regenwoud, én tropisch stranden, én kleurrijk koraalrif. Het park is zeer geschikt voor wandelaars, en er liggen een aantal korte wandelroutes (maximaal 2 kilometer). De paden zijn verhard en goed onderhouden, en leiden door dicht woud, over hoge uitzichtpunten en langs idyllische watervallen. Onderweg heb je zomaar kans om wilde doodshoofdaapjes, luiaarden, leguanen of neusbeertjes tegen te komen en blijf ook zeker even hangen om de prachtige zonsondergang te bewonderen. En mocht je het nou erg warm hebben gekregen van die wandeltocht, dan kun je gelukkig meteen een verfrissende duik in het koele zeewater nemen. Vergeet dus ook je handdoek en zwemkleding niet in te pakken.De strandenin en rond het nationale park zijn kleine paradijsjes. Denk aan een kustlijn van zacht zand, groene bossen en azuurblauw water. Playa Manuel Antonio ligt in een prachtig baaitje en is vanwege zijn vlakke strand het meest geschikt om te zwemmen. Playa Espadilla ligt net buiten het park, en is een geliefde plek onder surfers. De golven die hier aan land komen zijn stukken hoger dan op de andere stranden en vooral het noordelijke eind van het strand is een populaire plek om de golven te bedingen. En wie graag het fascinerende onderwaterleven ontdekt kan het beste naar Playa Biesanz afreizen. Dit stukje strand ligt ten zuidwesten van Manuel Antonio Village en onder water stikt het van de tropische vissen en kleurrijk koraal.


DAG 10 MANUEL ANTONIO NATIONAL PARK (O)

Manuel Antonio National Park is een must voor natuurliefhebbers. In het nationale park zijn er leuke wandelroutes en vindt u één van de mooiste stranden aan de Pacifische kust van Costa Rica. In het dichte regenwoud met een oppervlakte van 682 ha leven meer dan 184 vogelsoorten. De vogelwereld is door de combinatie van regenwoud, heuvels, rosten en zee uiterst gevarieerd. Daarnaast leven hier meer dan 100 soorten zoogdieren. Doordat de dieren beschikken over een heel beperkte leefruimte zijn ze vrij makkelijk te spotten, zoals: luiaards, leguanen, neusberen, wasberen, slingerapen (Spider Monkey) en doodshoofdaapjes (Squirrel Monkey). In het park kan u ook paardrijden, kajakken, raften, surfen en sportvissen.

Richtprijzen mogelijke excursies:

  • Entreegeld Parque Nacionál Manuel Antonio: 16 USD p.p.
  • Rafting Río Savegre: 95 USD p.p. (ganse dag: ontbijt, lunch, transport, materiaal en Engelstaligegids).
  • Rainmakers Tour (hangbruggen): 55 USD p.p. (halve dag: lunch, transporten Engelstalige gids).
  • Snorkelgerief: 20 USD p.p./ dag.

Manuel Antonio park is steeds dicht op maandag


DAG 11 MANUEL ANTONIO – DOMINICAL (ca. 40 km) (O)

Vandaag rijdt u verder langs enkele oliepalmplantages richting Dominical. Dominical is een tropisch surfparadijs met een lang palmenstrand, een rustige gezellige badplaats bestaande uit 3 straatjes met winkeltjes, restaurants en een plaatselijke disco, waar het heerlijke vertoeven is. U kan gaan paardrijden naar de watervallen van Nauyaca, kajakken door het mangrovebos of enkele uurtjes surfles volgen. Achter het strand van Dominical liggen mangrove- en regenwouden waar vooral vogelspotters aan hun trekken zullen komen. Zoals in het Reservaat van Barú, waar u talloze vogels, reptielen, vlinder en zoogdieren kan observeren.

Richtprijzen mogelijke excursies:

  • Beklimming boom: 40 USD p.p. (2 a 3 uur, klimgordel en Eengelstalige gids).
  • Zeekayakken: 75 USD p.p. (5 uur: transport, kayaks, vruchtensnack, Engelstalige gids).
  • Dolfijn en walvistocht: 90 USD p.p. (3,5 a 4u, incl. gids en entreegeld)



DAG 12 DOMINICAL – SIERPE / BAHÍA DRAKE (ca. 90 km) (O)

Via Palmar Sur rijdt u naar Sierpe, waar u de wagen even op de parking achterlaat (parkeerkosten niet inbegrepen). Vanuit Sierpe zal het hotel voor uw verdere transfers zorgen. Het eerste gedeelte is over land, maar daarna gaat u verder per boot (± 2 uur) over de Sierpe rivier naar Bahía Drake (Drake Bay) of de piratenbaai. Deze plaats is tegenwoordig meer en meer in trek bij rustzoekers en dat is te danken aan een schitterend palmenstrand en de bergen met nevel- en regenwoud. De Zuid Pacifistische kust in Costa Rica is door National Geographic benoemd tot één van de meest interessante biologische gebieden op aarde. Dit park kent geen grenzen op het gebied van exotische natuur en dieren. U kan hier ook duiken of snorkelen naar de aanwezige koraalriffen.


DAG 13 CORCOVADO NATIONAL PARK (O)

Vandaag gaat u met een gids het Corcovado National Park verkennen, dit is het meest ruige en ongerepte natuurgebied van Costa Rica. Het aantal wilde dieren dat hier leeft kent geen grenzen, het is dan ook één van de meest biologisch intense gebieden op aarde. Het telt maar liefst 500 boomsoorten, 140 soorten zoogdieren, 367 vogelsoorten, 117 soorten reptielen en 40 verschillende soorten zoetwatervis. U kan een wandeling ondernemen door het park. Vanaf Catarate loopt u in 6 uur grotendeels langs het strand, naar het rangerstation in Sirena. U dient er rekening mee te houden dat er soms weinig schaduw is en het lopen door het zand u snel blaren oplevert. De route vanaf Los Patos is schaduwrijker en voert door het heuvelachtige midden van het nationale park. Langs deze route maakt u meer kans om beesten te zien. In de namiddag kan u de lunch benuttigen op één van de prachtig verlaten strandjes waar u ook een verfrissende duik kan nemen. De rest van de dag bent u vrij of kan u terugkeren naar het nationale park.

Corcovado praktisch

  • Het park bezoeken kan als dagtocht maar ook met één of meer overnachtingen. Tegenwoordig ben je verplicht om een gids bij je te hebben. Deentreeprijsvoor het park is 15 USDollar per persoon/per dag.
  • Hetdroge seizoen, dat grofweg tussen half december en half april valt, is de beste tijd om het park te bezoeken.
  • Je bereikt Corcovado het best vanuit het kleine dorpBahia Drake(Drake Bay) in het noordwesten. Of start in het iets groterePuerto Jimenezten oosten van het park. Beide plaatsen zijn met het openbaar vervoer zowel als met de auto te bereiken. Houd er wel rekening mee dat dit niet altijd kan vanwege hoge waterstanden in de rivier. Informeer altijd goed voor je gaat. In beide dorpen zijn er voldoende touroperators die tochten in het park voor je kunnen regelen.
  • Kies uit diverse dagwandelingen vanuit een standplaats (wij deden dit vanuit La Sirena). Of maak een lange wandeling met meerdere overnachtingen. Deze langere wandelingen zijn een stuk zwaarder en daardoor niet voor iedereen geschikt.
  • Er zijn geen mogelijkheden om eten en drinken te kopen binnen het park dus houd er rekening mee dat jeselfsupportingmoet zijn.
  • Wildlife;geniet 4 de apensoorten waaronder het doodshoofdaapje. Bijzondere dieren als tapirs, miereneters, krokodillen, diverse slangen en spinnensoorten, de luiaard, neusbeertjes, walvissen en dolfijnen. In de lucht en bomen zie je Scarlet Macaws en andere papegaaisoorten en toekans. Als je geluk hebt kun je zelfs poema's, ocelotten en bullsharks zien.Corcovado is een waar paradijs op aarde!



DAG 14 SIERPE / BAHÍA DRAKE – SAN GERARDO DE DOTA (ca. 193 km) (O)

In de loop van de ochtend wordt u weer teruggebracht naar Sierpe waar u de huurauto ophaalt en in een kleine 3,5 uur naar San Gerardo de Dota rijdt. San Gerardo de Dota, gelegen rond de nevelwouden van Cerro de la Muerte, is één van de beste plaatsen om de beroemde quetzal te spotten in het Los Quetzal National Park. Het nationale park is zo’n 5.000ha groot en wordt gekenmerkt door de grootste biodiversiteit van alle nationale parken in Costa Rica: u vindt er 25 inheemse soorten, 116 soorten zoogdieren, mangroven en meren. Er zijn heel wat exotische vogels te spotten, maar de topattractie is en blijft de quetzal. Tijdens het broedseizoen van april tot mei zijn ze het talrijkst. We raden u zeker aan om één van de vele wandelpaden te nemen doorheen het park, waarin ook nog pekari's, herten, tapirs, otters, pardelkatten en poema's leven.


DAG 15 SAN GERARDO DE DOTA – SAN JOSÉ - BRUSSEL OF AMSTERDAM (ca. 84 km) (O)

Wilt u vogels zien, dan staat u best vroeg op. U kan ’s morgens (6uur) deelnemen aan de ‘bird tour’, samen met een gids maakt u een wandeling door het park en gaat u op zoek naar de vele vogelsoorten. Na het ontbijt rijdt u in ongeveer 2 uur terug naar de hoofdstad, San José. In de namiddag komt u hier aan en levert u de huurwagen in op de luchthaven. U neemt uw terugvlucht naar Brussel, waar u de volgende dag zal aankomen. Einde van een mooie en afwisselende vakantie!

Deze reis kan u boeken vanaf 1,780 euro pp


INBEGREPEN:

-2 nachten Hotel Radisson, San José

-2 nachten Evergreen of Pachira Lodge, Tortuguero

-2 nachten Casa Luna hotel, Arenal

-2 nachten Cipreses Hotel, Monteverde

-2 nachten Manuel Antonio Hotel, Manuel Antonio

-1 nacht Cuna Del Angel Hotel, Dominical

-2 nachten Vista Drake Lodge, Corcovado

-1 nacht Saverge hotel, San Gerardo De Dota

- Elke dag vers ontbijt

- Tortuguero Vol pension met activiteiten

- Telefonische bijstand tijdens de rondreis

- Gepersonaliseerde Road Book

- Dag 3: Privé "seat-in bus" transport met Engelstalige lokale gids van uw Lodge in Tortuguero NP

- Huurwagen Daihatsu Bego of Suzuki Jimmy 4x4 met Full cover met beperkte aansprakelijkheid, schade aan 3de partijen zoals wagen en/of inzittende zelf en onbeperkt aantal km's vanaf dag 5 tot 14


NIET INBEGREPEN:

- Internationale vluchten
- Optionele excursies of excursies die niet bij inbegrepen staan
- Maaltijden die niet bij inbegrepen staan
- GPS 9 euro per huurdag
- Extend car protection afkoop eigen risico, Afkoop risico van niet verzekerde tegenpartij, bandenschade en glasschade aan ramen 18 euro per huurdag
- Departure tax (Costa Rica USD 29) ter plaatse te betalen
- Annulatie en bijstandsverzekering


Inentingen:

Wanneer je naar Costa Rica reist, worden vaccinaties tegen hepatitis A en DTP (Difterie, Tetanus en Polio) aanbevolen. Daarnaast is een gele-koortsvaccinatie verplicht als je komt uit een hoogrisicoland voor gele koorts of daar transit bent geweest. Raadpleeg voor het meest recente advies je huisarts of http://www.itg.be/itg/.

Huurwagen:

- De hoofdbestuurder dient in het bezit te zijn van een Kredietkaart op zijn naam.
- Bestuurder moet minimum 21 jaar oud zijn
- De huurmaatschappij reserveert een borg van 500USD van uw kredietkaart

Excursies:
- Kunnen wij allemaal voor u bijboeken